Description
Ο Στάντης Αποστολίδης γράφει για την ποιητική συλλογή “Στη χλόη βαθιά”
Έντυπη Έκδοση Ελευθεροτυπίας Βιβλιοθήκη, Παρασκευή 16 Οκτωβρίου 2009
Δέντρα, λουλούδια και φυτά, τα γάργαρα νερά των -πάλαι ποτέ- ποταμών της Αττικής, η εναπομείνασα πανίδα στις υπώρειες του Υμηττού είναι τα λιγοστά απ’ τα οποία αποστάζει κόσμον ολόκληρο η Μαρία Μαρκαντωνάτου στην έκτη ποιητική συλλογή της. Ιλισός [] Εγκατοικώ στον τόπο ακριβώς της γέννησής του, εκεί που αντρώνεται σιγά σιγά και ξεκινάει ένθους σαν τον πιστό κάποιας ιδέας που ορμάει μα κομματιάζεται πάνω σ’ ακμές κι αγκύλες σ’ ακατανόητα σχήματα, που δεν τα φανταζόταν…[] []…χαίρομαι τις πηγές του. Πώς τρέχουν τα νερά, πώς ξεχειλίζουν. Την άναρχη ευφρόσυνη αρχή του, ιδέα εν τη γενέσει της, πριν τη στρεβλώσουν-. γάργαρη, υποσχετική, αιώνια…
Μάχιμη φιλόλογος, στη δημόσια εκπαίδευση μια ζωή, με το ταλέντο της παιδαγωγού άσβεστο, στις απαρχές της τρίτης ηλικίας -όπως της αρέσει ν’ αυτοσαρκάζεται-, δεν χάνει ποτέ την καλή της διάθεση, την ελπίδα και το κέφι, απ’ τα συγκεκριμένα ν’ αναχθεί στ’ αφηρημένο και από τ’ ασήμαντο, που στάγδην παρέχεται κι αυτό απ’ την κοινωνία, στα καιριότατα της ύπαρξης. Μα και τι άλλο είν’ η παιδαγωγική, κατά βάσιν; Ν’ ανοίξεις τους απέραντους ορίζοντες σ’ όσους δεν έχουν ακόμα εξασκημένα μάτια. Να είσαι εμπνευστικός, ώστε απ’ αυλή σπιτιού ξηγώντας τ’ άστρα, να πείσεις κάποιον να πατήσει το φεγγάρι… Η σκιά του βουνού πάνω απ’ το σπίτι της και οι περίπατοί της στα μονοπάτια του παρέχουν το καλύτερο έναυσμα. Ενα τρομαγμένο ζούζουλο που τρέχει μες στο χιόνι, το συναπάντημα μ’ ένα φίδι, ένα πουλί της μνήμης ή πραγματικό, φτάνει για να μεταμορφωθεί σε σκέψη ευρύτερη, σε στίχο στοχαστικό, σε μήνυμα μεστό… Κι όταν δεν βρίσκεται στο ύπαιθρο, ακόμα και μια γλάστρα στη λαϊκή, ένα λουλούδι κάποιου πλανόδιου, αρκεί για να τη μεταφέρει σε χρόνους, και μέρη μακρινά, ν’ ανακαλέσει πρόσωπα λίαν εκτιμηθέντα…
Μοιάζει σαν συλλογή από ζωγραφικές σπουδές ή, καλύτερα, με τα μήλα εκείνα και τ’ αχλάδια του Σεζάν, που τύφλα να ‘χουν τ’ αληθινά τα κόκκινα της μηλιάς και τα πράσινα της αχλαδιάς…
Με ικανά ελληνικά, και πλήρη κατοχή και της αρχαίας και της νέας, αποτυπώνει πιστά τη Φύση και γρήγορα ανοίγει τα φτερά για το άλλο, που διαρκώς ξεπηδάει στη σκέψη της. Χαίρεται ανυπόκριτα με τα καλά μαντάτα που της φέρνουν -μας φέρνουν ολωνών- τ’ απλούστερα των πραγμάτων, αρκεί να ‘χουμε αφτιά για να τ’ ακούσουμε, μάτια για να τα δούμε!… Χρυσόδεντρο Χινοπωρινή βερικοκιά, χρυσόδεντρο, σκορπάει τα φλουριά της. Αναπολώ: την έπαρση της άνθισης, το θρίαμβο του καρπού, τη θαρραλέα γύμνια του χειμώνα. Ομως μες στο Νοέμβρη, η ετοιμόρροπη αυτή χάρη, περιχυμένη φως – πώς να το πω;.. Ασύγκριτη… Φύλλα της φτάνουν κάθε τόσο στο περβάζι μου σαν τα καλά μαντάτα!
Θα περίμενε κανείς μεγαγχολία και περίσκεψη στην ηλικία της – μα σαν δασκάλα δεν αφήνεται ποτέ στην απογοήτευση, έχει «δουλειά» να κάνει, με παιδιά -εμάς!-, δεν έχει περιθώρια για ενδοιασμούς και αμφιβολίες: Οπως δέντρα Στέκουμε όπως δέντρα στην άκρη του γκρεμού. Ενα βήμα ακόμα και – Μα έστω κ’ έτσι η άνοιξη μας κατοικεί, οι πόθοι σμάρι τιτιβίζουν – μη τους χτυπάτε κυνηγοί! Δέντρα που αναμετράνε το κενό… Κι όλο τεντώνεται η κορφή τους λαχταρώντας ουρανό!
Στο δεύτερο μέρος της συλλογής (Παλαιά και πάντα) το ύφος αλλάζει, τα ιστορικά διαβάσματα κυριαρχούν, και μολονότι τ’ αποσπασμένα θραύσματα ύλης απ’ τις υπόγειες στοές της Ιστορίας δεν έχουν ενίοτε υποστεί την επεξεργασία που θα χρειαζόταν για ν’ αυτονομηθούν ως ποίηση, αξίζουν τον κόπο ως σπάνια δείγματα ορυκτών. Αστράφτουν μέσα στίχοι, όπως εκείνοι για τον Κάλβο, λ.χ.: Το πρόσωπό σου δύσληπτο – ωδές που εκτίναξε η ελπίς πατρίδος!..
Η Μ. Μαρκαντωνάτου είναι παρηγοριά: πως δεν χάνουμε τους εμπνευστικούς μας δασκάλους, κι ας έχουν αφήσει χρόνια το σχολείο…”
ΜΙΚΡΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
H Μαρία Μαρκαντωνάτου γεννήθηκε το 1940 στην Κεφαλλονιά.
Εργάστηκε ως φιλόλογος στη Δημόσια Εκπαίδευση.
Έχει εκδώσει τις Ποιητικές Συλλογές:
“Τετραφωνία”, 1989, (Πιτσιλός) Συλλογική Έκδοση, με κριτικό σημείωμα του Νίκου Φωκά
“Ένα κάτι σμαραγδί”, 1991 (Ομπρέλα)
“Από πτερόν φτερό”, 1994, (Νέα ^Ελληνικά) με κριτικό σημείωμα του Ρένου Αποστολίδη
“Φωνές Χρωμάτων”, 1999 (Ανατολικός)
“Σκάλα μυστική”, 2004 (Ανατολικός)
“Στη χλόη βαθιά”, 2009 (Ανατολικός) κ.ά.
Κριτικά και δοκιμιακά της κείμενα δημοσιεύει, κυρίως, στο Περιοδικό “Φιλοσοφία και Παιδεία”, αλλά και σε άλλα έντυπα, στην Αθήνα και την Επαρχία.
